regio: geen regio gekozen
Selecteer een gemeente of samenwerkingsverband:
Inleiding
In Nederland volgt het merendeel van de jongeren van 16 tot 25 jaar een opleiding of cursus. Van degenen die geen onderwijs volgen, heeft 4 op de 5 betaald werk. Daarmee leren of werken dus wel de meeste, maar niet alle jongeren. De groep jongeren zonder werk of opleiding wordt ook wel met de term NEETs aangeduid, wat staat voor Not in Employment, Education or Training.
Het aandeel NEETs wordt op internationaal niveau gebruikt als kwaliteitsindicator voor de overgang tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Volgens de internationale afbakening gaat het om jongeren die tot de werkloze of de niet-beroepsbevolking behoren en die in de afgelopen vier weken niet hebben deelgenomen aan een reguliere opleiding of een cursus. Uit onderzoek blijkt dat bepaalde jongeren een verhoogd risico hebben om NEET te worden. Jongeren met een voorgeschiedenis in de jeugdhulpverlening lopen bijvoorbeeld relatief gezien een grotere kans geen school of werk te hebben dan jongeren zonder deze voorgeschiedenis. Dat geldt ook voor jongeren met specifieke onderwijsondersteuning.
Toelichting cijfers
In dit rapport geven we aan de hand van de zorg- en onderwijsgeschiedenis van jongeren van 16 tot 25 jaar het relatieve risico weer om NEET te worden. Het relatieve risico op NEET is berekend door de kans dat iemand met een bepaalde geschiedenis, zoals praktijkonderwijs, NEET wordt te delen door de kans dat iemand zonder deze geschiedenis NEET wordt. Met behulp van het relatief risico kunnen we uitspraken doen zoals: in deze regio hebben jongeren met een geschiedenis op het praktijkonderwijs drie keer zoveel kans om NEET te worden dan jongeren die niet op het praktijkonderwijs hebben gezeten.
De relatieve risico’s geven u een goed totaalbeeld van de jongeren die in uw geselecteerde regio een verhoogd risico hebben op NEET. De gegevens kunt u vergelijken met andere regio’s of het landelijk gemiddelde. De gegevens zijn alleen op het niveau van het samenwerkingsverband VO beschikbaar.
Voor wie zijn deze cijfers interessant en waarom?
Deze cijfers zijn relevant voor het samenwerkingsverband po en vo, het mbo, voor gemeenten en jeugdhulppartijen. Ook al zijn ze afgeleid uit de gegevens van het voortgezet onderwijs, ze helpen alle betrokkenen de trends in de regio te duiden. Als zichtbaar wordt dat kinderen in pleegzorg of residentiele jeugdzorg of praktijkonderwijs een verhoogd risico hebben om NEET te worden, dan loont het om vroegtijdig, ook al in de basisschoolleeftijd extra inzet te plegen. Dit bevordert de schoolgang en voorkomt uitval. Deze gegevens en het gesprek erover helpen gemeenten, onderwijs en zorgpartners om op innovatieve wijze preventief beleid in te zetten. Meer toelichting op benutting van deze cijfers vindt u aan het einde van deze rapportage.
De volgende onderwerpen komen aan bod:
- NEET-cijfers per samenwerkingsverband vo;
- Relatieve risico’s op NEET per zorgtype;
- Relatieve risico’s op NEET per onderwijssoort en voortijdig schoolverlaters.
NEET-cijfers per samenwerkingsverband vo
De cijfers geven inzicht in de ontwikkeling van het aantal NEET-jongeren in uw regio. Gelet op de eisen die op de arbeidsmarkt worden gesteld, lopen vooral de jongeren die de school verlaten zonder startkwalificatie (diploma) een extra groot risico op werkloosheid. Om dit te voorkomen is het van belang deze groep goed in beeld te hebben.
NEET-cijfers in Nederland
Dit landkaartje geeft het aandeel NEET-jongeren per regio van het samenwerkingsverband vo weer, waarbij de donkerste kleur het hoogste aandeel weergeeft en lichtste kleur het laagste. De data per regio kunt u als Excel (.csv bestand) downloaden.
Bron en jaar data: CBS (micro)data, bewerking NJi, 2018
Trend NEET-jongeren in Nederland
De figuur geeft de trend van het aantal NEET-jongeren voor uw regio ten opzichte van het landelijk gemiddelde van de afgelopen jaren weer. Onder de figuur kunt u de desbetreffende trend voor uw regio en Nederland aan of uitzetten door erop te klikken.
selecteer een regio om deze figuur te kunnen zien:
Relatieve risico's op NEET per zorgtype
De factoren die beïnvloeden of een jongere geen opleiding of werk heeft, zijn divers. Toch hebben sommige jongeren met een bepaalde achtergrond een hoger risico op het worden van NEET dan anderen. Met deze cijfers krijgt u inzicht in de relatieve risico’s van jongeren met een voorgeschiedenis in een bepaald zorgtype, jeugdbeschermingsmaatregel of jeugdreclasseringsmaatregel om op termijn NEET-jongere te worden.
Relatieve risico's op NEET per zorgtype
De figuur geeft het relatieve risico op NEET per zorgtype weer.
selecteer een regio om deze figuur te kunnen zien:
Relatieve risico’s op NEET per onderwijssoort en voortijdig schoolverlaten
De factoren die beïnvloeden of een jongere geen opleiding of werk heeft, zijn divers. Toch hebben sommige jongeren met een bepaalde onderwijsachtergrond een hoger risico op het worden van NEET dan anderen. Met deze cijfers krijgt u inzicht in de relatieve risico’s van jongeren met een voorgeschiedenis in een bepaald onderwijssoort om op termijn NEET-jongere te worden. Daarnaast wordt het relatieve risico van voortijdig schoolverlaters om op termijn NEET-jongere te worden weergegeven.
Relatieve risico’s op NEET per onderwijssoort
De figuur geeft het relatieve risico op NEET per onderwijssoort weer.
selecteer een regio om deze figuur te kunnen zien:
Relatief risico op NEET bij voortijdig schoolverlaters
De figuur geeft het relatief risico op NEET bij jongeren met een geschiedenis van voortijdig schoolverlaten weer.
selecteer een regio om deze figuur te kunnen zien:
Hoe duidt u deze cijfers?
De figuren geven het relatieve risico op NEET per zorgtype en onderwijssoort voor jongeren weer in de regio. Maar wat betekent dit voor u? Hoe kunt u deze gegevens duiden?
- Staar u niet blind op een hoog of laag risico, kijk ook altijd naar de omvang van deze groep in uw regio. Misschien is de kans in uw regio om NEET te worden vanuit een voorgeschiedenis met Jeugdbescherming een stuk hoger dan landelijk, maar zijn er in uw regio nauwelijks jongeren met een jeugdbeschermingstraject. Dat maakt het risico van jeugdbescherming op NEET niet onbelangrijk, maar dit helpt wel bij eventuele prioritering en keuzes. Kijk dus ook altijd naar de prevalentie van de risico’s in uw regio, kijk hiervoor op de andere indicatorpagina’s.
- Voer met elkaar het gesprek over de groep jongeren in een risicocategorie. Heeft u een beeld van de groep jongeren die voortijdig de school verlaat? Wat is de trend van voortijdig schoolverlaters? Zijn er specifieke doelen gesteld om voortijdig schoolverlaten (bij een specifieke doelgroep) te voorkomen? Welke activiteiten en projecten zijn er om voortijdig schoolverlaten op de lange termijn te verminderen en voorkomen? Worden de bevindingen ook vertaald naar betekenis voor hulp en ondersteuning in de basisschool periode? Heeft u zicht op het directe resultaat van de ingezette activiteiten? Hierbij kunt u gebruik maken van het kwaliteitskompas. Dit instrument van het Nederlands Jeugdinstituut voor gemeenten en regio’s helpt om op zes manieren grip te krijgen op het jeugdbeleid.
Wat kan ik met de cijfers uit mijn regio?
Er zijn veel factoren waarvan gedacht wordt dat ze jongeren kwetsbaar maken: het niet hebben van een startkwalificatie, een onderwijsgeschiedenis in praktijkonderwijs of speciaal onderwijs. Maar ook een verleden in jeugdhulp, jeugdbescherming of jeugdreclassering kan aangeven dat een jongere kwetsbaar is. De getoonde cijfers geven inzicht in de factoren die jongeren in uw regio een verhoogd risico geven op het worden van NEET, dat wil zeggen, hun kans op deelname aan de samenleving, via opleiding en werk. Gemeenten stellen in hun beleid doelen omtrent zelfredzame en participerende inwoners, waarbij inwoners die het (even) zelf niet redden worden ondersteund met behulp van inkomens-en zorg regelingen. Het onderwijs bereidt leerlingen voor op hun toekomst in de maatschappij, als volwaardige burgers.
Deze cijfers geven aan dat onderwijs- en zorggeschiedenis van invloed zijn op deelname aan de samenleving en geven hiermee input voor het gesprek om de kansen van kinderen en jongeren te vergroten. Maar de cijfers moeten altijd gerelateerd worden aan de lokale situatie in uw gemeente en regio. De cijfers kunt u gebruiken in het gesprek met betrokkenen zoals schoolbesturen, werkgevers en zorginstellingen. Zij kunnen meedenken over de wenselijke of noodzakelijke preventieve maatregelen om de kansen van deze jongeren te vergroten, door vroegtijdig te signaleren en de juiste ondersteuning in te zetten.
Alle NEET-jongeren hebben hun eigen verhaal waarom het (tijdelijk) niet lukt om op school te blijven of waarom ze na hun schoolloopbaan geen baan kunnen vinden of houden. Niet voor al deze jongeren betekent het dat ze in een blijvend kwetsbare positie zitten. Het is belangrijk om de overlap tussen deze verhalen te vinden en zo risicofactoren te bepalen. Als u groepen kunt beschrijven waarvan relatief veel jongeren op enig moment geen baan hebben of naar school gaan, is het beter mogelijk om middelen en tijd gericht in te zetten voor deze doelgroep. Zo worden hun kansen vergroot.
Bekijk ook het rapport ‘Hoeveel jongeren doen mee?‘. Dit rapport geeft inzicht in de mate van deelname aan het onderwijs en werk van kinderen en jongeren in uw gemeente en regio. Het rapport toont onder ander cijfers over uitkeringen, werkzoekende jongeren, voortijdig schooluitval en kleutercijfers. Deze cijfers geven de grootte van de (potentiële) risicogroepen in uw gemeente of regio aan.
Relevant onderzoek
Onderzoek Eurofound: Europese NEET-cijfers
OECD data, NEET-cijfers van 42 landen
16-27, de cijfers van NEET jongeren per arbeidsmarktregio
Onderzoek CBS Statische Trends: NEET-cijfers (april 2018)
Relevante links
Nederlands Jeugdinstituut, Kwaliteitskompas: resultaatgericht werken aan jeugd- en opvoedvraagstukken
Nederlands Jeugdinstituut, preventiematrix verbinding onderwijs-jeugdhulp
Deel uw tip of voorbeeld
Heeft u ervaring met een aanpak, die werkt? Deel het met uw collega’s in het land. We verzamelen en verspreiden de concrete tips en voorbeelden uit de praktijk.