regio: geen regio gekozen
Selecteer een gemeente of samenwerkingsverband:
Inleiding
Iedere gemeente of regio streeft ernaar om kinderen zo gezond, veilig en kansrijk te laten opgroeien. Dat kan enerzijds door een sterke pedagogische basis voor kinderen en gezinnen te stimuleren, maar ook door vroegtijdig te signaleren wanneer zich risico’s voordoen voor kinderen of gezinnen. Het liefst wilt u risico’s voorkomen door preventief te handelen of – indien nodig – vroegtijdig zo licht mogelijke hulp te bieden.
Hoe weet u dat zich risico’s voordoen voor kinderen tijdens het opgroeien en opvoeden? Een aantal factoren kunnen daarvoor een indicatie geven, zoals het opgroeien in een eenoudergezin of in armoede. Ook als een leerling voldoet aan de criteria voor achterstandsleerlingen, kan dat een risico betekenen voor de ontwikkeling van een kind en is inzet van een preventief (vve-)programma gewenst.
Met de indicatoren in dit rapport ‘Eerder signaleren’ krijgt u inzicht in de omvang van de groep kinderen die opgroeit met deze potentiële risico’s.
Vervolgens kunt u in gesprek gaan als gemeente en samenwerkingsverband met schoolbesturen/locatieleiders en met de basisvoorzieningen en wijkteams in de wijken over de wijze waarop deze kinderen en gezinnen tijdig kunnen worden gesignaleerd en welke mogelijke preventieve interventies voor hen gewenst of noodzakelijk zijn. Door vroegtijdig te signaleren en preventief te handelen is het veelal mogelijk om inzet van (specialistische) jeugdhulp te voorkomen.
Toelichting cijfers
In dit rapport zijn de figuren weergegeven van de indicatoren, die u een beeld geven van risicofactoren voor jeugdzorggebruik in uw geselecteerde regio of gemeente. De gegevens kunt u vergelijken met andere regio’s, gemeenten of het landelijk gemiddelde.
De volgende onderwerpen komen aan bod:
- Kinderen in eenoudergezinnen
- Kinderen in armoede
- Achterstandsleerlingen
Onderverdeling kinderen in eenoudergezinnen
De figuur geeft het aandeel minderjarigen in eenoudergezinnen voor uw gemeente/regio weer, het landelijk gemiddelde en de onderverdeling in 0-4 jarigen, 4-12 jarigen en 12-18 jarigen.
selecteer een regio om deze figuur te kunnen zien:
Kinderen in eenoudergezinnen in Nederland
Dit landkaartje geeft het aandeel kinderen in eenoudergezinnen per gemeente of regio weer, waarbij de donkerste kleur het hoogste aandeel weergeeft en de lichtste kleur het laagste. De data per gemeente of regio kunt u als Excel (.csv bestand) downloaden.
Bron en jaar data: CBS (micro)data, bewerking NJi, 2020
Trend kinderen in eenoudergezinnen
De figuur geeft de trend van het aantal minderjarigen in eenoudergezinnen en de onderverdeling in de leeftijdsgroepen 0-4, 4-12 en 12-18 jarigen voor uw gemeente/regio ten opzichte van het landelijk gemiddelde van de afgelopen 3 jaar weer.
selecteer een regio om deze figuur te kunnen zien:
Onderverdeling kinderen in armoede
De figuur geeft het aandeel minderjarigen in armoede voor uw gemeente/regio weer, het landelijk gemiddelde en de onderverdeling in 0-4 jarigen, 4-12 jarigen en 12-18 jarigen.
selecteer een regio om deze figuur te kunnen zien:
Kinderen in armoede in Nederland
Dit landkaartje geeft het aandeel minderjarigen in armoede per gemeente of regio weer, waarbij de donkerste kleur het hoogste aandeel weergeeft en de lichtste kleur het laagste. De data per gemeente of regio kunt u als Excel (.csv bestand) downloaden.
Bron en jaar data: CBS (micro)data, bewerking NJi, 2019
Trend kinderen in armoede
De figuur geeft de trend van het aantal minderjarigen in armoede en de onderverdeling in de leeftijdsgroepen 0-4, 4-12 en 12-18 jarigen voor uw gemeente/regio ten opzichte van het landelijk gemiddelde van de afgelopen 3 jaar weer.
selecteer een regio om deze figuur te kunnen zien:
Onderverdeling achterstandsleerlingen
Achterstandsleerlingen zijn leerlingen in het basisonderwijs, die tot een achterstandscategorie behoren. Er wordt ook wel gesproken van risicoleerlingen. Kinderen vallen in deze categorie vanwege bepaalde kenmerken in hun omgeving. Tot 2019 werd aan achterstandsleerlingen een extra gewicht toegekend op basis van het opleidingsniveau van de ouders. Vanaf 1 augustus 2019 hoeven scholen geen gewicht van nieuwe leerlingen meer te registreren. Dit komt omdat vanaf schooljaar 2019-2020 de middelen voor het onderwijsachterstandenbeleid worden verdeeld op grond van de nieuwe CBS-indicator: schoolweging.
De schoolweging is een gemiddelde dat berekend is op basis van gegevens over alle leerlingen in een school. In een school met een schoolweging richting de 40 zullen leerkrachten ervaren dat de landelijke basisaanpak voor veel leerlingen te moeilijk is, met als gevolg dat veel leerlingen een intensieve aanpak zullen ontvangen. In het geval van een schoolweging richting de 20 zullen leerkrachten het tegenovergestelde ervaren: de landelijke basisaanpak is te makkelijk en veel leerlingen zullen een verrijkte aanpak ontvangen.
Schoolweging in Nederland
Dit landkaartje geeft de gemiddelde schoolweging van de scholen in het basisonderwijs per gemeente weer, waarbij de donkerste kleur de hoogste schoolweging (40) weergeeft en de lichtste kleur het laagste (20). De data per gemeente kunt u als Excel (.csv bestand) downloaden.
Bron en jaar data: CBS (micro)data, bewerking NJi, 2020
Gemiddelde schoolweging
De figuur toont de gemiddelde schoolweging in uw regio of gemeente ten opzichte van het landelijk gemiddelde.
selecteer een regio om deze figuur te kunnen zien:
Wat kan ik met de cijfers uit mijn regio?
De cijfers geven u zicht op de mate waarin zich risico’s voordoen voor kinderen tijdens het opgroeien en opvoeden. De factoren die daarvoor een indicatie geven, zijn het opgroeien in een eenoudergezin of in armoede. Ook als een leerling voldoet aan de criteria voor achterstandsleerlingen, kan dat een risico betekenen voor de ontwikkeling van een kind en is inzet van een preventief (vve-)programma gewenst.
Met deze indicatoren krijgt u inzicht in de omvang van de groep kinderen in uw gemeente of samenwerkingsverband, die opgroeit met deze potentiële risico’s. Vervolgens kunt u in gesprek gaan als gemeente en samenwerkingsverband met schoolbesturen/locatieleiders en met de basisvoorzieningen en wijkteams in de wijken over de wijze waarop deze kinderen en gezinnen tijdig kunnen worden gesignaleerd en welke mogelijke preventieve interventies voor hen gewenst of noodzakelijk zijn. De kennis in de wijken over problematiek van de (volwassen) populatie kan aanvullend op deze gegevens tot een gezamenlijke effectieve aanpak leiden. Door vroegtijdig te signaleren en preventief te handelen is het veelal mogelijk om inzet van (specialistische) jeugdhulp te voorkomen.
Relevant onderzoek
NJi publicatie: Opgroeien en opvoeden in armoede
Sociaal Cultureel Planbureau: armoede in kaart 2019
Deel uw tip of voorbeeld
Heeft u ervaring met een aanpak, die werkt? Deel het met uw collega’s in het land. We verzamelen en verspreiden de concrete tips en voorbeelden uit de praktijk.